Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Yardımcı Doçent Doktor İsmail Güneş, bedelli askerliğin ilk olarak 165 yıl önce 1846’da, Osmanlı Devleti’nin 30. Padişahı Sultan II. Mahmud Han döneminde Yeniçeri Ocağı’nın kapatılıp Asakir-i Mansure-i Muhammediyye isimli düzenli orduya geçilmesinin ardından, “Bedel-i Fiahsi” adıyla ‘kendi yerine başkasını askere gönderme’ şeklinde uygulanmaya başladığını söyledi.
KENDİSİ YERİNE VEKALETEN ASKER GÖNDERİLİYORDU
O dönem 5 yıl olan askerliğe gitmesi zorunlu olan kişilerin, işlerinden ayrı kalmaması ve ekonomik sıkıntılar yaşanmaması için uygulamanın yürürlüğe konulduğunu belirten İsmail Güneş, şöyle dedi: “Bu bedel para olarak ödenmiyordu, yerine bir başka kişiyi askere gönderiyordu. Bedel verilecek kişinin 25- 30 yaşlarında, bulaşıcı hastalığı olmaması, ruhsal durumunun askerlik yapmaya elverişli olması, yüz kızartıcı bir suç işlememesi, çevresinde kötü tanınan biri olmaması gerekiyordu. Beyaz köleler bedel olarak verilebilirken, siyahi köleler bedel olarak kabul edilmiyordu.”
1870’DEN İTİBAREN PARA KARŞILIĞI BEDELLİ ASKERLİK
İsmail Güneş, 1870 yılından itibaren ise bedelli askerliğin “Bedel-i Nakdi” adıyla para karşılığı da yapılmaya başlandığını kaydederek şunları anlattı: “1886’da yapılan değişiklikle sadece parasal usulle bedelli askerlik uygulamasına devam edildi. Sonraki yıllarda bedelli uygulamasından yararlanacaklara 50 Osmanlı altını verme zorunluluğu getirildi. Ayrıca memleketlerine en yakın askeri birlikte 5 ay süreyle eğitim görüyordu. 1911’de ise belirlenen rakam yüksek bulununca, bedel 30 Osmanlı altınına kadar düşürüldü.”
Gazateci Mustafa Armağan ise ehem bir malumat ile bizleri aydınlatıyor. Mustafa Armağan Osmanlı Devletinde bazı illerin bedelli askerlikten yararlanabildiğini beyan ediyor. Misalen, Gümüşhane’de bunlardan biri. Gümüşhane altın, gümüş madenlerinin varlığı ile bilinen bir yer. Eğer buradaki kişiler askerlikten muaf olmak istiyorlarsa, madenlerde çalışmak koşulu ile askerlikten muaf olabiliyorlardı.
Etiketler:İsmail Güneş, Mustafa Armağan, osmanlı bedelli askerlik
